Belirtili İsim Tamlaması

Tamlayanın ilgi eki, tamlananın da iyelik eki aldığı tamlamalardır. Bu tamlamalarda belirgin bir aitlik anlamı vardır, tamlananın tamlayana ait olduğu belirtilir.

Belirtili isim tamlaması ⇒ tamlayan + ilgi eki | tamlanan + iyelik eki

Örnek

» uçağın motoru
Bu örnekte “uçak” sözcüğü tamlayan (ilgi) eki ve “motor” sözcüğü de tamlanan (iyelik) ekini alarak isim tamlaması oluşturmuştur. İsim tamlamasını oluşturan iki kelime de ek aldığı için bu tamlama, belirtili isim tamlamasıdır.

TAMLAYAN	TAMLANAN
okulun	müdürü
Ali’nin	defteri
benim	kalemim
bilgisayarın	kablosu
öğrencilerin	birkaçı

 NOT  Belirtili isim tamlamalarında, tamlanana sorduğumuz “kimin, neyin?” sorularıyla tamlayanı bulabiliriz.

TAMLAYAN	TAMLANAN
» kapının	kolu	neyin kolu? → kapının
» Osman’ın	oğlu	kimin oğlu? → Osman’ın
» benim	hikâyem	kimin hikâyesi → benim

 >  Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.

Örnek

» Hiç kesilmedi uğultusu rüzgârın.
cümlesinde “rüzgârın uğultusu” belirtili isim tamlamasıdır. Fakat bu cümlede tamlayan ile tamlanan yer değiştirmiş ve tamlanan tamlayanın önünde yer almıştır.

» Gözleri bir şiir gibiydi onun. → onun gözleri

 >  Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka türden sözcükler girebilir.

Örnek

» Ahmet’in mavi gömleği yeniymiş.
cümlesinde “Ahmet’in gömleği” belirtili isim tamlamasıdır. Bu tamlamanın arasına sıfat olan “mavi” sözcüğü girmiştir.

» Gazetenin ilk sayfası koparılmış.
» Takımın en yaşlı oyuncusu sakatlandı.

 NOT  Belirtili isim tamlamalarında, tamlayan da tamlanan da birden çok sözcükten oluşabilir.

Örnek

TAMLAYAN		TAMLANAN
» annenin	babanın	sevgisi
isim	isim	isim

TAMLAYAN	TAMLANAN
» hastanın	adı,	soyadı
isim	isim	isim

» Yazarın öyküleri ve şiirleri çok başarılı.
» Evin ve arabanın vergisi henüz ödenmedi.
Yukarıdaki cümlelerde kırmızı renkli kalın harflerle yazılmış kelimeler tamlayan, yeşil renkli kalın harflerle yazılmış kelimeler ise tamlanan görevinded