Dilimizde
kullanılan iki türlü ek vardır. Bunlardan yapım eki, eklendiği sözcüğün
anlamını değiştirir, yeni bir varlık, yeni bir sözcük ortaya çıkarır. Çekim
ekleri ise sözcükten yeni bir sözcük yapmaz, sözcüklere cümle içinde görev
verir (sayıca artırma, işaret etme, yönünü, bulunduğu yeri ifade etme, kime ait
olduğunu belirtme, fiillerin zamanını ve kişisini bildirme vb.) ya da sözcükler
arasında anlam ilişkileri kurar (tamlama yapma gibi).
ÖRNEK:
kitaplık = bu sözcüğün kökü olan kitap ile –lık eki geldikten sonra ortaya
çıkan kitaplık sözcüğü birbirlerinden farklı iki varlık olduklarından bu
sözcüğün aldığı ek yapım ekidir.
Kitaplar
= burada kitap sözcüğünün üzerine –lar eki gelmiş ve kitap varlığında herhangi
bir değişim, başka bir varlığa dönüşme yaşanmamış sadece sayısı artmıştır. Bu
yüzden aldığı ek, çekim ekidir.
Sözcüğü
‘kitaplıklar’ şeklinde söylediğimizde bu sözcük hem yapım hem de çekim eki
almış deriz. Çünkü dilimizde ekler birbiri ardına takılabilir. Bir sözcük
birden çok yapım eki alabilir (ses-siz-lik, göz-lük-çü, hazır-lık-sız…). Bir
sözcük birden çok çekim eki alabilir (araba-m-dan, çocuk-lar-ın).
Yorumlar
Yorum Gönder